Het is een aardige gedachte dat Wiskje van Bouricius en haar man Martinus van Scheltinga, die zelf met hun kinderen woonden aan de Grote Bredeplaats, heel wat keren de voorgevel van het Hannemahuis zullen zijn gepasseerd. De Hannema’s en de Bouriciussen zullen elkaar vast ook hebben gekend. Het verfijnde portret van Wiskje van Bouricius, geschilderd in 1788 door de vermaarde schilder Tischbein is vanaf nu voor iedereen te zien in het museum.
Op het portret kijkt Wiskje van Bouricius de toeschouwer met een enigszins gereserveerde blik aan. De blosjes op haar wangen contrasteren met haar bleke huid en de gepoederde pruik steekt af tegen de achtergrond. Haar witte jurk is voorzien van pofmouwen en een kraag van tule. Het schilderij is rechts naast de mouw gesigneerd en gedateerd Tischbein 1788. De fraaie, onlangs gerestaureerde lijst rond het portret is uit omstreeks 1860.
Wiskje (ook wel Wisckje) van Bouricius werd geboren in het Friese dorp Buitenpost en was van goeden huize. In 1764 trouwde Wiskje met mr. Martinus van Scheltinga (1736-1799). De uit Leeuwarden afkomstige Van Scheltinga studeerde rechten aan de Universiteit van Utrecht en bekleedde daarna tal van openbare ambten in Friesland. Tussen 1764 en 1795 was hij onder andere ontvanger-generaal van de Admiraliteit in Friesland, die in die tijd in Harlingen was gevestigd. Wiskje en haar man kochten in 1769 een monumentaal huis aan de Grote Bredeplaats in Harlingen, het verlengde van de Voorstraat waar Gemeentemuseum het Hannemahuis is gevestigd. In 1780 verhuisden ze naar Heerenveen, waar ze op Scheltinga State gingen wonen. Het paar kreeg maar liefst tien kinderen, van wie er één jong overleed. Zes hadden Harlingen als geboorteplaats. In 1795 overleed Wiskje in Leeuwarden.
Johann Friedrich August Tischbein
De schilder van het portret van Wiskje is Johann Friedrich August Tischbein (1750-1812). Deze in Maastricht geboren portretschilder is een telg uit een Duitse schildersfamilie, die met zijn portretten in olieverf en in pastel grote invloed heeft uitgeoefend op de Nederlandse portretkunst van de late 18de eeuw en de eerste decennia van de 19de eeuw. Als kind van zijn tijd was hij internationaal georiënteerd en werkte hij in Kassel, Parijs, Rome, Napels en Wenen. In de jaren tachtig van de 18de eeuw verbleef hij regelmatig in Den Haag, waaronder ook in de jaren 1788-1789. Tussen 1791 en 1794 woonde hij in Amsterdam. Hij vervaardigde diverse portretten van stadhouder Willem V en zijn familie, maar ook van andere leden van de adel en het patriciaat. In deze context moet het portret van Wiskje van Bouricius worden gezien. Vanuit zijn functies zal haar man Martinus regelmatig naar Den Haag zijn gereisd en het ligt voor de hand dat zij hem in 1788 vergezelde en zich daar heeft laten portretteren. Voor zover bekend is dit Tischbeins enige portret van een Fries of Friezin, al is de kans groot dat ook Wiskjes man als pendant is geportretteerd. Een dergelijk portret is echter niet bekend. Het portret van Wiskje kon door het museum rechtstreeks uit de familie worden verworven, waarin het zich sinds het ontstaan bevond.
Het Hannemahuis
Voor de collectie van Gemeentemuseum het Hannemahuis is het verfijnde portret van de Friese Wiskje, moeder van een groot gezin in Harlingen en echtgenote van een belangrijke bestuurder, een waardevolle aanwinst. Aangekocht in 2024 met steun van de Vereniging Rembrandt (mede dankzij haar Saskia Fonds) en de Vereniging Vrienden van Museum het Hannemahuis. De restauratie van de lijst werd mede mogelijk gemaakt door de Wassenbergh-Clarijs Fontein Stichting.
Voor openingstijden: www.hannemahuis.nl
Het Hannemahuis is elke tweede zondag van de maand gratis toegankelijk.
