Hiemstra kreeg de tweejaarlijkse prijs uit handen van burgemeester Ina Sjerps. Voor de 24e editie van de prijs, genoemd naar de hoofdpersoon van de bekende romancyclus van Simon Vestdijk, waren er deze keer 99 inzendingen.
In de prijswinnende roman haalt de ik-figuur herinneringen op aan zijn vriend W., die ineens verdwenen is. Volgens de jury, bestaande uit Gerbrand Bakker, Kees ’t Hart, Joke Linders, Marja Pruis en Geart de Vries (voorzitter), slaat Tiemen Hiemstra met zijn prijswinnende boek andere wegen in dan wat op het ogenblik gebruikelijk is in de Nederlandstalige literatuur. “Tiemen Hiemstra schreef met de roman W. een bijzonder, aansprekend en wonderbaarlijk verhaal rondom een vriendschap. Hoe ze elkaar op de middelbare school ontmoetten, hoe ze met elkaar optrokken, elkaar steunden, wat ze uitspookten. Het plezier, de wederzijdse bewondering, de wonderlijke gebeurtenissen, de grappen, het geluk. Hier en daar fluistert in dit lichte en vrolijke proza wel duisternis door maar daar leggen deze jongens zich niet bij neer.” De jury looft ook verder Hiemstra’s manier van schrijven: hij weet van gewone gebeurtenissen iets ‘ongrijpbaars en afwijkends’ te maken. “Hij slaagt erin via het gewone het ongewone op te roepen”, aldus het jury-rapport.
De andere vijf genomineerden van deze editie van de Anton Wachterprijs waren: Het Objectief van Martien van Agtmaal; Een soort eelt van Rinske Bouwman; Moeders. Heiligen van Dieuwertje Mertens; Xerox van Fien Veldman en De Beesten van Gijs Wilbrink. Alle zes genomineerden waren aanwezig in Harlingen. Het was de eerste keer in de geschiedenis van de prijs (die sinds 1977 bestaat) dat de prijswinnaar pas op de dag van uitreiking bekend werd gemaakt, voorafgaand aan het Literair Festival Harlingen.
Eerdere winnaars van de prijs zijn onder meer Arnon Grunberg, A.F.Th. van der Heijden, Tessa de Loo, Peter Buwalda, Ilja Pfeijffer en (in 2022) Simone Atangana Bekono.
De prijs bestaat uit een bedrag van 2000 euro en een beeldje van Anton Wachter.
De Anton Wachterprijs wordt georganiseerd door Bibliotheken Noord Fryslân samen met Gemeentemuseum het Hannemahuis en Van der Velde Boeken, in opdracht van de gemeente Harlingen en in samenwerking met de Vestdijkkring.
Anton Wachterprijs 2024 Harlingen
Tekst burgemeester Ina Sjerps
Nu ik de Anton Wachterprijs heb mogen uitreiken aan Tiemen Hiemstra, mag ik ook een paar woorden wijden aan de auteur en, vooral, zijn boek. Over de auteur weet ik nog niet veel, maar zijn boek heb ik met plezier gelezen en herlezen.
We hebben zojuist het juryrapport al gehoord, waarin uitgebreid is ingegaan op de inhoud van het boek.
Het boek wordt door de jury, maar ook door veel anderen, geprezen als een ‘coming of age’ verhaal van een millennial.
Als moeder van twee zoons, millennials van bijna dezelfde jaargangen als de auteur, hoopte ik iets te leren over hun jeugd en die van hun leeftijdsgenoten.
Één ding viel mij direct op: ouders doen er nauwelijks toe in dit boek.
Ze zijn letterlijk of figuurlijk afwezig (de ouders van W.), of (de ouders van Olaf) zó vreselijk tolerant dat ze er net zo goed niet zouden hoeven zijn.
En daar kunnen wij Boomers het mee doen.
Anders dan ‘De avonden’ van Reve en zovele andere debuten is W. dus een ‘coming of age’ zonder ouders om je tegen af te zetten. Maar daarmee verloopt opgroeien in dit boek nog niet pijnloos.
De auteur verweeft in dit boek meerdere thema’s op een knappe manier met elkaar en dat leidt dan ook tot uiteenlopende interpretaties en recensies.
Een greep daaruit:
Naast een ‘coming of age’ roman:
Een vrolijk boek,
Een ode aan de vrijheid,
Magie en mysterie uit Groningen,
Èn:
De tijd maakt een einde aan een ongeremd studentenleven.
Maar ik lees iets anders.
Ik lees over liefde, verlangen en verlies.
Over de peilloze eenzaamheid en onzekerheid van het jong-zijn. De euforie wanneer je dan een zielsverwant vindt. Iemand met wie je woordeloos alles kunt delen en bij wie je mag zijn wie je bent.
Waardoor je je onoverwinnelijk kunt voelen, want je bent niet meer alleen.
Maar dan het intense verdriet, wanneer je die vriendschap kwijtraakt.
Liefdesverdriet koppelen we doorgaans aan het verlies van de -soms gedroomde- levenspartner.
Maar ook met een vriend kun je zo intens verbonden zijn dat het verlies ervan een leegte in je lijf achterlaat die nooit meer helemaal gevuld kan worden.
En zo is het ook met Olaf, de ik-figuur in dit boek.
Olaf is eenzame en onzekere puber. Tijdens schoolkamp heeft hij geprobeerd een meisje te zoenen. Dat is mislukt.
Puberdrama.
Hij rent weg en verbergt zich in het donker in het bos.
W., een klasgenoot met wie hij de afgelopen drie jaar niet veel meer heeft gedeeld dan een spelletje poker, zoekt en vindt Olaf, knipt zijn zaklantaarn aan en letterlijk en figuurlijk is daar licht.
Vriendschap van de sterkste soort. Een symbiose.
Een paar school- en studiejaren volgen, waarin ze bijna alles samen doen.
Tot W. op een dag, zonder aankondiging, verdwijnt en jarenlang zoek blijft.
Olaf verliest dan niet alleen W. maar, in zijn verdriet, ook zijn andere vrienden en zijn geliefde Hilde, die door W. aan hem werd gekoppeld.
Olaf is weer alleen. Hij blijft achter met de littekens van het gemis en richt zich op het leven van een volwassene die gewoon geld moet verdienen om de huur te betalen.
Tot W. weer terugkomt -maar niet meer als W.
Hij heet nu Maarten en hij herinnert zich Olaf en hun vriendschap niet.
Verdwijnt W. echter wel zo onverwacht als Olaf zich herinnert?
Door heel het verhaal verdwijnt W. nl al op talloze manieren.
Tijdens fietstochten. In vriendschappelijke contacten met anderen, zoals Daan, meneer Staartjes, zijn chatcontacten, waar Olaf allemaal niets van weet.
W. verdwijnt in drugsgebruik. Door te vertrekken naar Buenos Aires.
En uiteindelijk door onaangekondigd te vertrekken naar het onbekende.
“He wanted something that only he could see” zegt een van de Italiaanse paters.
En als klap op de vuurpijl blijkt W. bij terugkeer gevlucht in een andere identiteit en hij herinnert zich Olaf en hun vriendschap niet.
W. is alles voor Olaf, maar Olaf is niet genoeg voor W.
Kortom, zoals u al merkt aan het verschil tussen het juryrapport en mijn interpretatie, het is maar welk perspectief u kiest bij het lezen van W.. Want het kan een vrolijk boek zijn over scholieren en studenten met ongetemperde vrijheidsdrang en magische studentenjaren, of een filosofisch boek over de betekenis van herinneringen, of gewoon een mooi boek over omgaan met verlies.
Wat je leest word niet alleen bepaald door de schrijver maar ook door wat resoneert in je eigen leven en ervaringen. En een goed boek is een meerdimensionaal boek dat ons daar de ruimte voor geeft.
Tiemen Hiemstra heeft zo’n boek geschreven, dus hij kan wel wat. Hopelijk gaat hij nog meer mooie boeken schrijven. Maar misschien ook niet.
Want volgens google houden millennials van flexibiliteit en vrijheid, dus wie weet waar Tiemen met zijn talent ons nog mee gaat verrassen. Ik kijk er naar uit!
