Museum Martena en het Hannemahuis hebben onlangs op een veiling vijftig tekeningen gekocht van de Franeker tekenaar Piter Idserts Portier. Door de samenwerking van de beide musea is het gelukt om deze bijzondere collectie te verwerven.
Tekenleraar aan de universiteit.
Piter Idserts werd op het Franeker Vliet geboren in 1698. Hij was poortwachter van beroep en dit verklaart zijn achternaam ‘Portier’. Het meest bekend werd Portier door zijn tekentalent. Hij tekende vele honderden stads- en dorpsgezichten. Er is bijna geen dorp in Friesland dat hij niet tekende. In 1744 werd hij benoemd tot tekenleraar aan de universiteit. Directeur van Museum Martena, Manon Borst: “Dit was in het geboortejaar van Eise Eisinga. Je kunt dus zeggen dat Portier het landschap heeft getekend waar de jonge Eise doorheen wandelde toen hij vanuit Dronrijp naar Franeker kwam voor zijn wiskundelessen.”
Half A4’tje
De tekeningen van Portier zijn niet groot; meestal ongeveer een half A4’tje en gemaakt met inkt, pen en penseel. Zijn stijl is heel kenmerkend. Directeur van Museum het Hannemahuis, Hugo ter Avest: “Op de voorgrond tekent hij eigenlijk altijd water met roeibootjes, een praam met vissers of een boer. Portier tekende ook graag grote zeilschepen. Dat deed hij heel gedetailleerd. Voor het Hannemahuis waren vooral deze schepen en een aantal havengezichten interessant.”
Portier kwam dus uit Franeker en dat blijkt ook uit de aangekochte tekeningen. Borst: “Portier heeft veel van de omgeving van Franeker getekend. Dankzij hem weten we heel precies hoe het Vliet, de Dongjummerpoort of de Oosterpoort er in de 18e eeuw uit zagen. Ook Schalsum, Zevenhuizen en Arkens tekende hij.” Portier maakte ook fantasielandschapjes met daarin vaak stukjes Franeker. Borst: “Dan zie je ineens de Martinitoren opduiken. Maar ook het stadhuis, de Martenastins of bijvoorbeeld een ronde toren van het Sjaardemaslot stopte hij regelmatig in zijn tekeningen.”
Hoeveel tekeningen Portier heeft gemaakt is niet bekend. Ter Avest: “Het Hannemahuis en Museum Martena hadden beide al een aantal van deze tekeningen in hun collectie. Ook andere Friese musea hebben Portiers in hun collectie. Maar iedere tekening is uniek en dus de moeite waard.” Borst: “Het komt bijna nooit voor dat zoveel van zijn tekeningen in één keer worden aangeboden. We wilden deze kans dus niet voorbij laten gaan. Door de samenwerking tussen de beide musea hebben we een bijzonder stuk Friese geschiedenis verworven. We zijn momenteel druk bezig met onderzoek naar de verschillende tekeningen. In november zullen we in Museum Martena een aantal van de Franeker tekeningen tonen.”
