Tekst Gijs van Hesteren
In de buurt van Harlingen begonnen vooral de Boontjes en het aansluitende Kimstergat snel te verzanden. De Leeuwarder Courant meldde deze week dat de vaargeul Boontjes tussen de sluis van Kornwerderzand en de haven van Harlingen de komende jaren bevaarbaar blijft voor schepen met een beladen diepte van 3,5 meter (bij NAP). Harlinger havenondernemers hadden het graag anders gezien. Zij hadden aangedrongen op uitbreiding van de diepgang naar 4,5 meter.
13 juni 2023, laagwater op het wad. Foto: satelliet Terra van de NASA.
Als pensionado heb ik alle tijd om me bezig te houden met zaken die me niet werkelijk aangaan – en waar ik niet echt verstand van heb. Zoals deze zaak. Kijk, als inwoner van Harlingen en als schipper vind ik het voor de stad echt wel spijtig dat die verdieping en de opwaardering naar hoofdvaarweg er niet in zitten. Zelfs al gaat de economische winst waarschijnlijk vooral naar grote bedrijven.
Maar ik dacht nog even verder. Moeten we echt eindeloos tegen de waddendynamiek in blijven baggeren? Op een gegeven moment verdwijnt de balans tussen natuurschade en economisch belang. Als ik zie wat er doorgaans vaart in de Boontjes kunnen we met 3,5 meter prima uit de voeten. Schepen die nóg dieper steken zijn meestal zeeschepen. Als die naar Harlingen willen kunnen ze best wachten op hoogwater. Dat scheelt al snel een meter. Ze kunnen over het algemeen ook wel via het Marsdiep naar buiten en langs het Stortemelk weer naar binnen. Beetje omvaren, maar dat weegt niet op tegen de investeringen die nodig zijn om de Boontjes naar 4,5 meter te brengen. Wat kost nou een stukje omvaren in verhouding tot de tientallen miljoenen die het gebagger uiteindelijk kost?
Vorige week kreeg ik een satellietfoto onder ogen van de Waddenzee bij laagwater, met stevige oostenwind. Het grootste deel van het wad lag er leeggewaaid bij, maar het Verversgat bleef 'nat'. Natter dan de Boontjes – een geul die bijna niet meer zichtbaar was op dat detailniveau.
Kijk nog eens goed naar de foto’s. Via Verversgat en Molenrak kan je toch ook naar Harlingen varen? Vooralsnog heb je geen 3,5 meter bij laagwater, maar als je daar iets doet qua baggeren ga je veel minder in tegen de dynamiek van het getij.
Denk ook aan de klacht van Rederij Wagenborg over de verzandende en versmallende vaargeulen naar Ameland en Schiermonnikoog. Wil je nou echt onbeperkt ingaan tegen de natuur, alleen maar omdat je zo nodig geld wil verdienen of rigide vasthoudt aan een uurdienstregeling? De veerdiensten naar Duitse Waddeneilanden als Juist en Baltrum varen afhankelijk van het getij, net als de schepen van de bruine vloot. Wat is daar op tegen?
Kleine menselijke ongemakken zoals deze stellen ons in staat de grootsheid en onafwendbaarheid van de natuur in volle omvang te beseffen. Niet alles is maakbaar voor onze parasitaire apensoort.
Elke euro besparing is er één ja, maar moet deze besparing echt gerealiseerd worden door het uitgeven van honderd keer zoveel gemeenschapsgeld? Geld dat de 'hardwerkende burger' moet opbrengen, want we zijn er intussen wel achter dat bedrijven minder belasting betalen naarmate ze groter zijn.
