Tekst en beeld Gijs van Hesteren
Eén dag is De IJsherberg te Dokkum het brandpunt voor “de gehele waddencommunity”. Een toogdag voor overheden, semi-overheden, adviesbureaus, uitvoeringsorganisaties en lobbygroepen. Polderen op zijn Nederlands.
In het Investeringskader, kortweg IKW, stemmen de provincies Fryslân, Groningen en Noord-Holland hun waddeninvesteringen met elkaar af. Hiervoor overleggen ze met al die clubs die ik in de inleiding noemde. Met mijn pet van bruinevloot-voorzitter was ik erbij. Vertegenwoordiger van beleving en toerisme, één van de deelonderwerpen van het IKW.
Ik ben niet de enige Harlinger. Twee wethouders tel ik, een burgemeester en een viertal gemeenteraadsleden. Blijkbaar is dit een belangrijke bijeenkomst. Eigenlijk is dit eerder een ritueel. Een spreker vertelt over zijn of haar ding. Een panel vindt daar iets van. Een procedure die zich een paar keer herhaalt. Af en toe is het best interessant, maar het wordt een lange ochtend.
Harm Post, de man van Groningen Seaports, is een goede spreker: nooit een saai moment als hij in de buurt is. Je zou het niet verwachten van een technocraat, maar hij steekt de loftrompet over de natuur die je in een havenbekken vinden kan.
“Als we één jaar niet baggeren is een Waddenhaven twintig centimeter minder diep. We moeten dat econologisch benaderen – een mix van economie en ecologie. Bodemleven en broedpontons. Windmolens die gehakt maken van trekvogels en daarom even stilstaan tijdens de trek.”
Ina Sjerps, burgemeester van Harlingen, geeft commentaar op een van de paneldiscussies. Het gaat over de grote rol van toerisme in het waddengebied. Een rol die nog wel even verder mag groeien, als het ligt aan Martin Cnossen, directeur van Visit Wadden.
Sjerps: “Economie is méér dan alleen toerisme, zeker in een havenplaats als Harlingen. In tegenstelling tot de welvarende waddeneilanden is deze gemeente een lagelonenland. Onze stad is meer dan een parkeerplaats voor eilandbezoekers. We hebben ook boeren, vissers, scheepsbouw. Sectoren die we moeten meenemen in onze afwegingen.”
Pas in de pauzes wordt duidelijk hoe het werkt met dit soort symposia. Wandelgangen. Iedereen kent iedereen en dit is het moment waarop de ‘afstemming’ écht plaatsvindt. Hoe zit het dan met de participatie van de burger? Want medezeggenschap is voor de overheid bij ieder project een harde voorwaarde. Volgens een spreker in de zaal eindigt dat ondanks die goede wil vaak in overheids-onderonsjes. De burger of ondernemer wordt er weliswaar bij betrokken, maar zoals Marc van Rijsselberghe (altijd op de bres voor de zilte aardappel en zeekraal als groente) verzucht: “Lokale economie wordt op een onbewaakt moment en zonder overleg zomaar eruit gegooid”.
Als participatiemiddel organiseren overheden tegenwoordig vaak zogenaamde ‘inloopavonden’. Burgers lopen in een zaaltje langs tafeltjes met deskundigen en bestuurders. Best handig, zeker voor degenen die in een volle zaal met publiek liever niet de hand opsteken. Na afloop loopt de burger beluisterd en voorgelicht naar buiten.
Maar doet de overheid er iets mee? Meestal doet die geen toezeggingen aan deze individuele burger. De bestuurders zouden dat misschien wél hebben moeten doen voor een zaal vol met geërgerde toehoorders.
Een gang van zaken die wonderwel past in de trend naar individualisering van de burger. Die is al veertig jaar aan de gang tenslotte, sinds de uitvinding van het neoliberalisme. Een stem uit het publiek vat het samen: “De overheid heeft aan één ding een hekel: aan burgers.”
Deze man maakt het wel erg zwart-wit. Nee, over het algemeen is er geen sprake van slechte bedoelingen. Eerder dat de weg naar de hel is geplaveid met goede bedoelingen.
Er is licht aan de horizon. In de vorm van geld, veel geld. Bedragen van 130 miljoen euro rollen door de zaal. Dat is dan ook de opgave van het Investeringskader: hoe gaan we al die centen nuttig besteden? Daarvoor hebben we prachtige initiatieven als ‘Panorama Nederland’, ‘De donkerte van het Waddengebied’, ‘Holwerd aan zee’, of de ‘Landschapstriënnale’. Allemaal voor ‘een robuust, sterk en veerkrachtig Waddengebied’.
De toekomst zal het leren.
Gemeentelijk medewerkster Ellen Bruins Slot verhaalt over kansen voor Harlingen.
