Dit betekent dat waar mogelijk, nieuwe bomen worden geplant en er zo min mogelijk bomen worden gekapt.
Waarom worden er dan toch bomen gekapt?
Bomen binnen gemeente Harlingen worden uitsluitend gekapt als deze;
- onveilig voor de omgeving zijn
- ziek zijn
- slecht groeien omdat de ondergrond niet goed is
In alle gevallen worden de bomen vervangen met nieuwe, gezonde bomen. Ook wordt de ondergrond aangepast zodat de nieuwe bomen voor minimaal de komende 40/50 jaar voldoende ondergrondse leefruimte hebben.
Hoe zit dit dan bij (ver)nieuwbouwprojecten?
In sommige gevallen ontkomt de gemeente er niet aan om ook (gezonde) bomen te kappen. Redenen hiervoor zijn nieuwbouw van wegen en/of woningen of aanpassingen die gedaan moeten worden aan de ondergrondse infrastructuur (riolering). Bij dit soort projecten wordt er veel in de grond gegraven, waarbij gezonde wortels beschadigd raken en de boom uiteindelijk zal afsterven. Voordat de gemeente daadwerkelijk overgaat tot kappen, wordt eerst onderzocht of het ontwerp kan worden aangepast of dat de boom verplant kan worden. Bij alle werkzaamheden (opslag, graven en ophogen) wordt gewerkt volgens het Handboek Bomen van het Norm Instituut Bomen.
Zorgplicht gemeentelijke bomen
Gemeente Harlingen is (net als alle grondeigenaren waar bomen op groeien) verplicht om te zorgen dat deze veilig zijn. Daarom worden alle gemeentelijke bomen (zogeheten laanbomen, daar zijn 7208 stuks van) elke drie jaar gekeurd op zichtbare kwalen en zo nodig gesnoeid. Zodra er geen uitzicht is op herstel of als er een gevaarlijke situatie ontstaat, wordt de boom gekapt. Deze gekapte bomen worden altijd vervangen door nieuwe vitale bomen. Zo mogelijk op dezelfde locatie, met dezelfde soort. In sommige gevallen lukt dat niet, dan wordt er gekozen voor een andere soort en mogelijk een andere locatie. Op deze manier blijft de laan- of straatbeplanting in stand gehouden. Jaarlijks worden tussen de 10 en 20 bomen per jaar gekapt. De nieuwe aanplant van bomen ligt tussen de 50 en 100 bomen per jaar.
Onderhoud bosplantsoen
In de winterperiode voert de gemeente onderhoud uit aan haar bosplantsoen. Bosplantsoen zijn bosjes met verschillende soorten bomen en struiken. Door onderhoud uit te voeren blijft er in dit bosje een gezonde mix van bomen en struiken zonder kale plekken. Dit onderhoud bestaat uit het verwijderen van dikkere bomen zodat de jongere struiken weer meer ruimte hebben om te groeien. Dit gebeurt eens per vier tot zes jaar.
Voorbeeld revitalisering bomen Rozengracht en Schritsen
Bomen binnen de gemeente Harlingen worden uitsluitend gekapt als deze ziek, onveilig of geen groeipotentieel meer hebben. In het geval van de Rozengracht en Schritsen is uit intern onderzoek gebleken dat de bomen geen groeipotentie meer hebben.
Het begint allemaal bij de ondergrondse leefomstandigheden van een boom. Veel bomen binnen de gemeente Harlingen zijn in het verleden aangeplant in schraal (zee)zand of de ondergrond is teveel verdicht omdat rondom de boom verharding is aangebracht. De boom zal in het begin nog prima groeien. Zodra alle voedingsstoffen in de bodem zijn verbruikt en/of de ondergrondse ruimte voor wortelgroei niet meer aanwezig is, zal de boom niet meer verder groeien en zelfs gaan afsterven. In een vroeg stadium kan deze verval fase worden tegengegaan door groeiplaats verbetering toe te passen. Dit gebeurt dan middels een "plof" techniek waarbij zuurstof en voedingsstoffen in de bodem worden geïnjecteerd. Daarnaast zorgt deze techniek ervoor dat de bodem minder is verdicht en wortels weer verder kunnen groeien (deze techniek wordt bijvoorbeeld deze winter toegepast bij de overgebleven bomen van de Prins Bernhardstraat en Prinses Irenestraat. Het nadeel van deze techniek is dat deze om de vijf tot tien jaar herhaald zal moeten worden. Dit omdat dan de voedingsstoffen op zijn, of de bodem weer te verdicht is.
Voor de bomen op de Rozengracht en de Schritsen is deze methode, voor de meeste bomen, te laat. De bomen zijn al te ver afgestorven dat de kans van overleven klein is. Daarom is bij de slechte bomen gekozen voor een strengere oplossing, namelijk vellen. Nadat de bomen zijn geveld wordt het plantgat vergroot. Hierbij wordt de omliggende bestrating verwijderd en het volledige plantgat gevuld met bomengrond. Deze grond bevat voldoende voeding voor de komende 40 tot 60 jaar waarin de boom kan groeien. Tenslotte wordt er een nieuwe vitale boom geplant die binnen enkele jaren dezelfde omvang (of meer) heeft dan de bestaande boom.
Boomziekten
Afhankelijk door welke boomziekte de bomen zijn aangetast, kan dit grote gevolgen hebben voor de boom zelf maar ook voor de omgeving. Boomziekten die het meest kunnen voorkomen in gemeente Harlingen zijn:
- Essentaksterfte - (komt voor bij essen en wordt veroorzaakt door een schimmel)
- Iepziekte - (komt voor bij iepen en is zeer besmettelijk, wordt veroorzaakt door een schimmel die wordt overgebracht door de iepenspintkever. Zieke iepen dienen dan ook binnen 10 dagen geruimd te worden)
- Watermerkziekte - (komt voor bij wilgen en wordt veroorzaakt door een bacterie)
- Kastanjebloedingsziekte - (komt voor bij paardenkastanjes en wordt veroorzaakt door een bacterie)
Naast bovenstaande aantastingen kunnen bomen ook te maken krijgen met overige schimmel en zwammen die de bomen dusdanig kunnen verzwakken dat de boom uiteindelijk gekapt moet worden.
