Op 14 april ontruimde de bezetter Leeuwarden. Veel van de Duitse militairen trokken naar Harlingen. Deze stad lag op de route naar de Afsluitdijk. En de haven werd gebruikt om Duitse troepen over te zetten naar Noord-Holland. Vooral daarom waren de Duitsers niet bereid om ook deze stad zonder slag of stoot op te geven. Op 16 en 17 april zou er hard worden gevochten.
Vizier op Harlingen
Na de bevrijding van Leeuwarden richtten de Canadezen hun vizier op Harlingen. Dankzij het verzet wisten zij behoorlijk precies hoe de Duitse troepen de stad wilden verdedigen. Zij hadden op een plattegrond van de stad ingetekend waar de bezetter verdedigingsmaatregelen had getroffen. Om de stad waren verschillende wegversperringen aangelegd. Er was een anti-tankgracht gegraven en aan de oostkant bevond zich een mijnenveld. In de Engelse Tuin bevond zich bovendien een zwaar verdedigd bunkercomplex. Verder had de bezetter op verschillende plekken machinegeweren en geschut geplaatst. De locaties van die wapens waren in de meeste gevallen bekend bij de Canadezen. In de ochtend van 16 april werden eenheden van het 7th Reconnaissance Regiment Duke of York’s Royal Canadian Hussars via Franeker en Herbaijum richting Harlingen gestuurd. Het doel was om de Duitse verdediging te testen en extra informatie te vergaren. Bij Midlum kwamen zij niet verder omdat de Duitsers hen in de gaten kregen en de pantserwagens onder vuur namen. Maar onder leiding van Major MacLean hielden de mannen stand en door Duits vuur uit te lokken konden zij nog extra informatie verzamelen over de Duitse verdediging. MacLean ontving hiervoor later een hoge Canadese onderscheiding. Net voor half acht in de avond begon de Canadese artillerie met een beschieting van de Duitse posities. Kort daarna zette de infanterie van de Highland Light Infantry of Canada, ondersteund door tanks van de Sherbrooke Fusiliers de aanval in. Tijdens zware gevechten wisten de Canadezen rond half elf de stad binnen te dringen. Op 17 april om half vijf in de ochtend waren de Duitsers in de stad verslagen. Circa 500 van hen werden gevangengenomen.
Schuilplek in kelders
Tijdens de strijd hadden de meeste Harlingers een schuilplek gezocht. Velen zaten in kelders. Toch kostte de strijd aan zeker vier Harlingers het leven. De materiële schade was met een aantal branden en getroffen huizen relatief klein. Dit was voor een groot deel te danken aan het voortreffelijke werk van zowel het Friese verzet als het 7th Reconnaissance Regiment. Met de informatie die zij verzamelden over de locatie van het Duitse geschut konden deze doelen ook betrekkelijk gericht beschoten worden.
Met de bevrijding van Harlingen was een belangrijke ontsnappingsroute van de Duitsers geblokkeerd. Bovendien konden de Canadezen zich nu op de inname van de Kop van Afsluitdijk richten.
Herdenking bevrijding van Harlingen
Maandag 17 april 2023 om 9.00 uur is er door de leerlingen van het basisonderwijs de bevrijding van de gemeente Harlingen herdacht. Naast de leerlingen waren ook de burgemeester Ina Sjerps, wethouders Hendrik Sijtsma, Paul Schoute en Erik de Groot aanwezig.
De basisschool leerlingen van IKC Middelstein legden een krans bij Cross of Sacrifice in aanwezigheid van Käthe Kuperus van de gemeente, IKC Prins Johan Frisoschool bij het Joods Monument in aanwezigheid van burgemeester Ina Sjerps en IKC Het Noorderlicht bij het Neuengamme Monument in aanwezigheid van wethouder Hendrik Sijtsma. OBS 't Wad legden in aanwezigheid van de wethouder Paul Schoute een krans bij het Monument omgekomen Zeevarenden. Leerlingen van IKC Het Baken legden een krans bij St. Joris en de Draak in aanwezigheid van wethouder Erik de Groot. Bij de kranslegging van IKC Sint Michaël bij het bommonument aan de Schritsen was Adry Attema aanwezig. Medewerking voor het spelen van de Last Post waren de mensen van het Leger des Heils en de Stedelijke Muziekvereniging.
’s Middags om 14:30 uur legden de eerste klas havo-vwo van de RSG een krans bij het Halifax Monument aan de Achlumerdijk. Na de kranslegging werd de Last Post gespeeld gevolgd door twee minuten stilte. De organisatie was in handen van de directeuren basisscholen, geschiedenis docent RSG en de gemeente Harlingen.
- Video: CZVideoful ism Karin van der Zwet, Jacob Roorda en Joachim de Ruijter.
